Columna de Isaac Díaz Pardo sobre Valentín Paz Andrade

Ir a Vigo e non darlle unha aperta a este gran home que foi Valentín é algo que me fai pensar con nostalxia na súa tarefa orientada a que este Vigo chegara a ser a capital mundial da pesca. Por certo que coa excepción do seu fillo Alfonso, que recordou a seu pai no discurso inaugural da World Fishing Exhibition, ningún dos informadores e columnistas de este acontecer, que eu recorde, se acordaron de Valentín, a excepción onte de Víctor F. Freixanes nestas mesmas páxinas.

Valentín Paz-Andrade estableceuse en Pontevedra en 1921 como avogado. Alí atopouse con Castelao, que fora para «o seu Pontevedra» no 1916. Valentín traía xa ensinanzas patrióticas do seu tío Juan Bautista Andrade, a quen non deixou de admirar na súa vida. Con Castelao e Losada Diéguez, Valentín estaba na cerna do galeguismo, de xeito que cando mandan no 34 a Castelao a Badajoz, Valentín o substitúe na secretaría do Partido Galeguista. Ninguén sabía máis de Castelao que Valentín, e así puido escribir esa biblia que é Castelao na luz e na sombra .

A pesca, a economía da empresa, foron as ideas de Valentín para Vigo. Isto que ven de lonxe ten moito que ver co desenvolvemento que adquiriu Vigo na pesca que trouxo a todo o mundo nestes acontecementos que organiza e preside o seu fillo Alfonso. Dende o ano 22, os Paz-Andrade tiñan a revista Industrias Pesqueras , que si non é a única que hoxe se publica no mundo, si é a mellor.

No 1950, a FAO nomina a Valentín Paz-Andrade o primeiro experto español na economía pesqueira. Dirixía os organismos da FAO outro galego excepcional na ciencia e na política: Osorio Tafall. Con tal motivo, os armadores de buques pesqueiros da Coruña organizaron un banquete-homenaxe a Valentín nun célebre restaurante que había na rúa dos Olmos, que ateigouse de xente. Eu senteime a carón dun vello galeguista íntimo de Ánxel Casal até o punto que a súa filla, a Nena para nós, era e é, afillada de Casal. Refírome a Benito Ferreiro. Ao ser un acto importante que distinguía a unha institución internacional, o réxime quixo estar presente e facerse notar, e mandou a un delegado de pesca que pediu que de aquel acto saíse un telegrama saudando a o gran pescador de España, Francisco Franco. Xa antes de rematar estas verbas Benito Ferreiro empezou a berrar: «Quero mexar», «vou mexar», repetíndoo con risas e aplausos de moitos comensais. Eu, e outro que estaba ao lado de Benito, tratamos de sentalo e calmalo, pero el seguía nas trece que quería mexar, e facía esforzos para se erguer. Unhas palabras do homenaxeado Valentín lograron poñer orde. Ao día seguinte Benito Ferreiro foi citado e lavárono ao gobernador civil, quen lle mostrou un retrato de Franco preguntándolle se sabía quen era, pois se trataba dun personaxe que cando escoitaba o seu nome lle entraban ganas de orinar. Reprendeuno, pediulle que non voltara facelo, e despediuno sen máis.

Volvendo á World Fishing Exhibition, indudablemente resultou ser un espectáculo único, de gran peso político, que une ciencia e produción económica. Alfonso falou con gran sabedoría, da fame no oriente de Asia, da pesca ilegal, invocando un cambio na xestión en todo o mundo, da proteína animal que provén da pesca nun gran porcentaxe. Fóra da Feira, nos medios houbo discrepancias. Alfonso coida que Galiza ten pouco espazo para a gran acuicultura. Hai que ir a Brasil ou á India. Non é este o pensamento de certos lobbys .

Hai que felicitar á banda de música da raíña Isabel II, exemplo rigoroso de perfección e honestidade histórica. Non podemos dicir o mesmo do noso grupo de gaitas disfrazado de non sei que.

Isaac Díaz Pardo: Crónicas inconformistas Valentín Paz-Andrade 

Luns 21 de setembro de 2009